Czym jest filtr cząstek stałych DPF i dlaczego jest ważny?
Filtr cząstek stałych, znany powszechnie jako DPF (Diesel Particulate Filter), to kluczowy element współczesnych samochodów z silnikiem diesla. Jego głównym zadaniem jest zatrzymywanie szkodliwych cząstek sadzy, które powstają podczas procesu spalania oleju napędowego. Bez sprawnego DPF-u nowoczesne silniki diesla nie spełniałyby restrykcyjnych norm emisji spalin, takich jak norma Euro 5 czy Euro 6. Sadza, będąca mikroskopijnymi cząstkami węgla, jest nie tylko szkodliwa dla środowiska, ale także dla zdrowia ludzi, mogąc powodować problemy z układem oddechowym. Działanie DPF-u polega na mechanicznym wychwytywaniu tych cząstek w specjalnej strukturze ceramicznego wkładu filtra. Zatrzymana sadza gromadzi się w filtrze, czekając na proces regeneracji.
Jak działa proces regeneracji filtra DPF?
Kiedy filtr DPF zaczyna się zapychać nagromadzoną sadzą, jego skuteczność spada, a silnik może zacząć pracować nieprawidłowo. W takiej sytuacji komputer sterujący pracą silnika inicjuje proces regeneracji DPF. Istnieją dwa główne rodzaje regeneracji: pasywna i aktywna.
Regeneracja pasywna
Regeneracja pasywna zachodzi samoczynnie podczas jazdy z odpowiednią prędkością obrotową silnika i temperaturą spalin, zazwyczaj na dłuższych trasach. W wysokich temperaturach sadza w filtrze ulega dopaleniu, zamieniając się w dwutlenek węgla. Ten proces nie wymaga interwencji komputera sterującego.
Regeneracja aktywna
Regeneracja aktywna jest inicjowana przez komputer silnika, gdy parametry pracy wskazują na wysoki stopień zapchania filtra. W tym procesie wtryskiwana jest dodatkowa dawka paliwa do cylindrów, która podnosi temperaturę spalin do poziomu wystarczającego do dopalenia sadzy w filtrze. Często podczas regeneracji aktywnej można zauważyć wzrost obrotów silnika i specyficzny zapach z rury wydechowej. Ważne jest, aby nie przerywać tego procesu, jeśli zostanie zainicjowany.
Najczęstsze problemy i objawy zapchanego filtra DPF
Zapchany filtr cząstek stałych DPF może objawiać się na wiele sposobów, sygnalizując kierowcy konieczność interwencji. Jednym z pierwszych i najbardziej zauważalnych objawów jest utrata mocy silnika i pogorszenie jego osiągów. Samochód może stawać się „mułowaty”, szczególnie podczas przyspieszania. Kolejnym sygnałem jest zwiększone zużycie paliwa, ponieważ silnik musi pracować ciężej, aby pokonać opór w zapchanym filtrze.
Na desce rozdzielczej może pojawić się kontrolka DPF, która informuje o problemie z filtrem. W niektórych przypadkach może to być pomarańczowa kontrolka silnika, a w innych dedykowana ikonka DPF. Dodatkowo, może pojawić się informacja o konieczności przeprowadzenia regeneracji filtra. Inne objawy to nierówna praca silnika, dymienie z rury wydechowej (zwłaszcza w przypadku awarii) oraz trudności z uruchomieniem silnika. W skrajnych przypadkach zapchany DPF może prowadzić do uszkodzenia turbosprężarki lub innych elementów układu napędowego.
Jak dbać o filtr DPF i zapobiegać jego awariom?
Aby przedłużyć żywotność filtra DPF i uniknąć kosztownych napraw, należy stosować się do kilku prostych zasad. Przede wszystkim, warto dbać o regularne przeglądy serwisowe i wymianę oleju silnikowego na zalecany przez producenta. Używanie odpowiedniego oleju silnikowego Low SAPS (o obniżonej zawartości popiołów siarczanowych, fosforu i siarki) jest kluczowe, ponieważ zwykłe oleje mogą przyspieszać proces zapchania filtra.
Bardzo ważne jest również prawidłowe użytkowanie samochodu. Unikaj krótkich, miejskich tras, które nie pozwalają na przeprowadzenie regeneracji pasywnej. Staraj się od czasu do czasu wybrać się w dłuższą trasę, najlepiej po autostradzie lub drodze szybkiego ruchu, aby umożliwić silnikowi osiągnięcie odpowiedniej temperatury pracy i przeprowadzenie regeneracji. Jeśli widzisz, że komputer silnika próbuje przeprowadzić regenerację DPF, staraj się jej nie przerywać. Pozwól silnikowi pracować przez około 15-20 minut, aż proces się zakończy.
Metody czyszczenia i regeneracji filtra DPF
Gdy filtr DPF ulegnie zapchaniu, istnieją różne metody jego naprawy. Najpopularniejsze to:
Regeneracja DPF na mokro (wypalanie)
Jest to metoda polegająca na chemicznym wypalaniu sadzy z filtra w specjalnej komorze. Filtr jest demontowany z pojazdu i poddawany procesowi czyszczenia przy użyciu specjalnych środków chemicznych i wysokiej temperatury. Jest to zazwyczaj skuteczna metoda przywracająca pierwotne właściwości filtra.
Czyszczenie ultradźwiękami
W tej metodzie filtr jest zanurzany w specjalnym płynie, a następnie poddawany działaniu ultradźwięków. Ultradźwięki generują mikroskopijne pęcherzyki powietrza, które kawitując, rozbijają i usuwają zanieczyszczenia z porów filtra. Jest to delikatna, ale efektywna metoda czyszczenia.
Mechaniczne czyszczenie DPF
W niektórych przypadkach stosuje się również mechaniczne metody czyszczenia, polegające na przedmuchiwaniu filtra sprężonym powietrzem lub użyciu specjalnych dysz. Jest to jednak metoda o mniejszej skuteczności w przypadku silnych zanieczyszczeń.
Wymiana filtra DPF
Jeśli filtr DPF jest uszkodzony mechanicznie lub regeneracja nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczna może być jego wymiana. Jest to zazwyczaj najdroższe rozwiązanie, dlatego warto rozważyć inne metody naprawy, jeśli tylko jest to możliwe.
Koszt regeneracji i wymiany filtra DPF
Cena regeneracji filtra DPF może się różnić w zależności od warsztatu, metody czyszczenia oraz stopnia zapchania filtra. Zazwyczaj koszt regeneracji mieści się w przedziale od kilkuset do około tysiąca złotych. Warto porównać oferty różnych serwisów, aby znaleźć najlepszą opcję.
Natomiast koszt wymiany filtra DPF jest znacznie wyższy. Nowy filtr może kosztować od tysiąca do nawet kilku tysięcy złotych, w zależności od marki samochodu i modelu filtra. Do tego dochodzą koszty montażu. Z tego powodu regeneracja filtra DPF jest znacznie bardziej opłacalna, jeśli tylko jest możliwa do przeprowadzenia. Warto pamiętać, że usuwanie filtra DPF jest nielegalne i grozi wysokimi mandatami oraz problemami z przejściem przeglądu technicznego.